JEOLOJİK YAPI

Şanlıurfa yapı bakımından üçüncü jeolojik zamanın  son katı olan Poliosen bölümünün karakterini göstermektedir. Eski dünyanın bir bölümü ile birlikte oluşmuştur. Kıvrımlar oluşumundan önce Anadolu’nun bulunduğu sahada Thitys adı verilen bir deniz bulunmaktaydı. Üçüncü Zamanın sonu ve dördüncü  zamanın başlangıcında gerçekleşen yan basınçlar ve patlamalardan pek etkilenmeyen Şanlıurfa, üzerinde bulunduğu sert kütle üzerinde biraz yükselmiş ve yer yer kıvrılmalara uğramıştır.

Şanlıurfa’nın kuzeydoğusunda yer alan Siverek, Hilvan, ve Viranşehir  sönmüş bir yanardağ olan Karacadağ’dan fışkırmış bazalt taşlardan oluşmuştur. Şanlıurfa’nın önemli kısmı ise kalker formasyonu  ile kaplıdır.

YER YÜZÜ ŞEKİLLERİ

Şanlıurfa, eski kara kütlesi olan S.Arabistan platformunun  kuzey bölümleri ile Güneydoğu Torosların  orta kısmının güney etekleri arasında yer almaktadır. Senklinaller ve Antiklinaller arasında geniş ovalar bulunur. Şanlıurfa arazisi % 60.4 dalgalı, % 22 dağlık, % 16.3 ova, % 1.3   plato karakteri göstermektedir.  Şanlıurfa ‘nın  kuzeyinde  bir çok yükseltiye sahip dağ ve tepeler yer alır. Bu dağlardan en önemlisi sönmüş bir yanardağ olan Karacadağ’dır. (Bay tape, Mirinmir Tepe 1938 m) Karacadağ Şanlıurfa’nın en yüksek noktasını teşkil eder.

Karacadağ’dan güneye doğru gidildikçe yükselti azalır. Güney yarısında Şanlıurfa’nın en önemli ovaları olan Harran, Suruç, Viranşehir ovaları yer alır.

Şanlıurfa’nın güney, güneybatı, batı, kuzey kesimleri yer yer 600-800 m arasında yükseltisi olan tepelerle çevrilidir. Şanlıurfa’nın yüzey şekillerinin (Relyef) sade ve basitliliği hemen dikkati çeker. Karacadağ’ın püskürttüğü lavlar oldukça geniş bir alana yayılmıştır. Bazalt karakterindedir. Şanlıurfa’nın büyük bir kısmı kalkerli yapıdan oluşmuştur. Bu nedenle karst topoğrafyasına ait yüzey şekilleri bulunur. Şanlıurfa’nın etrafında çok sayıda mağara, sarnıç, polye, dolin bulunmaktadır. (Kanlı Mağara, Dedenin Sarnıcı, Nemrud’un Tahtı vb.)